Ngày tết, gia đình nào cũng sửa soạn bàn thờ tổ tiên trang trọng, ấm cúng. Cùng với bánh mứt, hoa quả, bộ lư đèn luôn được chăm chút sạch sẽ, tinh tươm. Ngày xưa, người ta hay chà lư đèn bằng phương pháp thủ công, còn ngày nay nhiều gia đình đã tìm đến dịch vụ chà lư đèn vừa nhanh, vừa sạch bóng như mới.
Những ngày này, trên các tuyến đường ở TP Tuy Hòa hay về các vùng quê, người ta dễ dàng bắt gặp bên đường những bộ lư hương màu đồng kèm theo âm thanh chà lư quen thuộc, báo hiệu ngày tết cổ truyền của dân tộc đang đến rất gần. Khoảng rằm tháng Chạp, anh Nguyễn Ngọc Hùng ở đường Nguyễn Huệ (TP Tuy Hòa) đã chuẩn bị đồ nghề, treo bản “Nhận chà lư đồng”. Thấy công việc này chỉ bỏ vốn một lần nhưng có thu nhập cao nên cách đây 3 năm, anh nhờ người quen hướng dẫn cách làm. Anh Hùng cho biết: “Mua một mô tơ chà lư khoảng 2 triệu đồng, cộng thêm một số dụng cụ, vật liệu khác như: bánh xe vải, sáp chà đèn, dầu lửa, chanh, me… là làm công việc này đến tận 29 tết. Mọi năm làm việc này, sau khi trừ chi phí, tôi kiếm cũng được gần 5 triệu đồng”.
Để làm cho bộ lư hương sáng đẹp, người thợ chà lư phải qua nhiều công đoạn chà rất tỉ mỉ. Ban đầu, họ ngâm bộ lư trong nước me và chanh thật chua, sau đó lấy sáp bôi lên rồi chà bằng máy, phơi nắng, tiếp tục chà lại bằng tay và đánh bóng, phơi nắng tiếp mới giao cho khách. Ông Trần Văn Út ở xã Hòa Thắng (huyện Phú Hòa), cho biết: “Để có một bộ lư sáng đẹp, chúng tôi mất hơn hai tiếng vì phải chà tỉ mỉ, chi tiết từng bộ phận, nếu sức khỏe không tốt, thiếu kiên trì thì khó làm được”.
Cũng theo ông Út, trung bình mỗi ngày, ông chà được 5-7 bộ, tùy kích cỡ của bộ lư mà lấy giá khác nhau. Thông thường tiền công bộ lớn nhất khoảng 400.000 đồng/bộ, bộ lớn vừa giá 270.000 đồng/bộ, bộ nhỏ khoảng 130.000 đồng/bộ. Ngoài ra, ông còn nhận đánh bóng các món lẻ như: chân đèn, bát hương đồng… với giá là 20.000-50.000 đồng/món, tùy kích cỡ. Một số người làm công việc này lâu năm cho biết, lư đồng có đến hàng chục loại như: lư tròn, lư vuông, lư lá to, lư trúc, lư kỳ lân… Khó đánh nhất là lư trúc vì có nhiều hoa văn chạm trổ tinh vi; dễ đánh nhất là lư tứ giác, lư tròn. Để lư đồng được sáng bóng, họ phải làm việc cực kỳ chỉn chu để tránh làm lư đồng biến dạng, trầy xước, xoay mô tơ tỉ mỉ để đảm bảo độ sáng đồng đều.
Gia đình anh Đào Văn Minh ở đường Trần Hưng Đạo (TP Tuy Hòa) quanh năm kiếm sống bằng nghề vá xe máy, thu nhập vừa đủ trang trải chi phí hàng ngày. Tận dụng chiếc mô tơ dùng để bơm hơi xe cho khách, cuối năm, anh mở dịch vụ chà lư đồng. Nhờ vậy, mấy năm nay, gia đình anh có thêm số tiền kha khá để đón tết ấm cúng hơn. Khoảng mùng 10 tháng Chạp, vợ chồng anh Minh đã treo bảng “Nhận chà lư đồng” vì nhiều khách quen có nhu cầu gửi chà lư sớm. Anh Minh chia sẻ: “Khách thường đem lư đến từ 20 tháng Chạp, và đông dần đến 29 tết. Ngày cao điểm, tôi có thể chà khoảng 3 bộ lư loại lớn, thu nhập hơn 1 triệu đồng”. Ông Trần Mười, một khách hàng đến chà lư đồng, nói: “Nhiều năm trước, mỗi khi tết đến, tôi phải tự chà lư đèn theo cách thủ công, rất vất vả. Trước khi chà, tôi phải tìm đủ trấu, tro, khế chua, lá thơm… vừa chà vừa phơi nắng 2-3 lượt bộ lư mới ánh lên chất đồng. Nay nhờ có dịch vụ chà lư đồng bằng máy nên tôi đỡ tốn công lại có được bộ lư đẹp để thờ cúng tổ tiên”.
Công việc chà lư đồng chỉ “rộ” trong thời gian ngắn nhưng những người làm dịch vụ này kiếm thêm thu nhập không nhỏ trong dịp tết. Sự cần mẫn, tỉ mỉ của những người thợ đã làm đẹp cho bộ lư đồng, vật trang trọng nhất trên bàn thờ gia tiên của mỗi gia đình trong những ngày tết.
THÁI NGỌC
